B.8    
 
ສະຖານະ​ພາບ​ການແຕ່ງງານ​ຂອງ​ພົນລະ​ເມືອງ​ລາວ    
 
ແຜນ​ທີ່ 4 ສະ​ບັບ​ນີ້​ແມ່ນ​ແຜນ​ທີ່​ສະ​ແດງ​ເຖິງ​ສະ​ຖາ​ນະ​ພາບ​ການ​ແຕ່ງ​ງານ​ຂອງ​ພົນ​ລະ​ເມືອງ​ໃນ​ກຸ່ມ​ອາ​ຍຸ 15 ປີ ແລະ ສູງ​ກວ່າ ແລະ ແຜນ​ທີ່​ເລົ່າ​ນີ້​ຊີ້​ໃຫ້​ເຫັນ​ຮູບ​ແບບ​ໄລ​ຍະ​ຫວ່າງ ຂອງ​ພົນ​ລະ​ເມືອງ​ຜູ້​ທີ່​ແຕ່ງ​ງານ​ແລ້ວ, ຜູ້​ຢ່າ​ຮ້າງ, ຜູ້​ບໍ່​ເຄີຍ​ແຕ່ງ​ງານ​ຈັກ​ເທື່ອ, ແລະ ຜູ້​ເປັນ​ໝ້າຍ​ຕໍ່​ບ້ານ​ນຶ່ງ. ຜົນ​ຂອງ​ການ​ສຳ​ຫລວດ​ພົນ​ລະ​ເມືອງ ແລະ ທີ່​ຢູ່​ອາ​ໃສ​ປີ 2005 ສະ​ແດງ​ໃຫ້​ເຫັນ​ວ່າ​ໃນ​ປະ​ເທ​ດລາວ​ມີ​ພົນ​ລະ​ເມືອງ​ລາວ​ໃນ​ເກນ​ອາ​ຍຸ 15 ປີ ແລະ ສູງ​ກວ່າ 38.4% ຂອງ​ພົນ​ລະ​ເມືອງ​ທັງ​ໝົດ​ໄດ້​ແຕ່ງ​ງານ​ແລ້ວ​ທຽບ​ໃສ່​ພົນ​ລະ​ເມືອງ​ທີ່​ບໍ່​ເຄີຍ​ແຕ່ງ​ງານ​ຈັກ​ເທື່ອ 56.8%. ອັດ​ຕາ​ສ່ວນ​ຂອງ​ພົນ​ລະ​ເມືອງ​ແຕ່ງ​ງານ​ແລ້ວ​ແມ່ນ​ມີ​ຕ່ຳ​ຍ້ອນ​ວ່າ​ອັດ​ຕາ​ສ່ວນ​ນີ້​ລວມ​ເອົາ​ຄົນ​ໜຸ່ມ​ນ້ອຍ​ທີ່​ມີ​ອາ​ຍຸ​ລະ​ຫວ່າງ 15 ຫາ 19 ປີ ຊຶ່ງ​ແມ່ນ​ກຸ່ມ​ອາ​ຍຸ​ທີ່​ມີ​ຜູ້​ແຕ່ງ​ງານ​ພຽງ​ແຕ່ 12% ເທົ່າ​ນັ້ນ. ອັດ​ຕາ​ສ່ວນ​ການ​ແຕ່ງ​ງານ​ນີ້​ເພີ້ມ​ຂຶ້ນ​ໄວ​ໃນ​ກຸ່ມ​ຂອງ​ພົນ​ລະ​ເມືອງ​ທີ່​ມີ​ອາ​ຍຸ​ສູງ​ກວ່າ. 75 ຫາ 80% ຂອງ​ພົນ​ລະ​ເມືອງ​ໃນ​ກຸ່ມ​ອາ​ຍຸ​ລະ​ຫວ່າງ 25 ປີ ແລະ ຈົນ​ເຖິງ 59 ປີ​ທີ່​ແຕ່ງ​ງານ​ແລ້ວ. ໃນ​ເວ​ລາ​ດຽວ​ກັນ​ນັ້ນ ອັດ​ຕາ​ສ່ວນ​ຂອງ​ພົນ​ລະ​ເມືອງ​ຢ່າ​ຮ້າງ ຫຼື ເປັນ​ໝ້າຍ​ທີ່​ເຫັນ​ໄດ້​ຊັດ​ເຈນ ແມ່ນ​ມີ​ໜ້ອຍ​ດຽວ​ຄື: ອັດ​ຕາ​ຢ່າ​ຮ້າງ​ມີ 1.4% ແລະ ອັດ​ຕາ​ການ​ເປັນ​ໝ້າຍ​ແມ່ນ​ມີ 3%. 
ເມື່ອ​ເບິ່ງ​ຮູບ​ແບບ​ທີ່​ມີ​ໄລ​ຍະ​ຫວ່າງ​ຂອງ​ຕົວ​ຊີ້​ບອກ​ເລົ່າ​ນີ້​ໃນ​ຂອບ​ເຂດ​ທົ່ວ​ປະ​ເທດ, ໂດຍ​ທົ່ວ​ໄປ​ແລ້ວ​ເຫັນ​ວ່າ​ຄວາມ ແຕກ​ຕ່າງ​ລະ​ຫວ່າງ​ເຂດ​ຊົນ​ນະ​ບົດ ແລະ ຕົວ​ເມືອງ ແລະ ຢູ່​ພາຍ​ໃນ​ເຂດ​ຊົນ​ນະ​ບົດ​ເອງ​ນັ້ນ​ເປັນ​ສິ່ງ​ທີ່​ສາ​ມາດ​ເຫັນ ໄດ້. ສິ່ງ​ເລົ່າ​ນີ້​ອາດ​ຈະ​ກ່ຽວ​ພັນ​ກັນ​ກັບ​ກຸ່ມ​ຊົນ​ເຜົ່າ​ສະ​ເພາະ​ໃດ​ນຶ່ງ (ເບິ່ງ​ໝວດ F), ຊຶ່ງ​ອາດ​ຈະ​ມີ​ຂະ​ນົບ​ທຳ​ນຽມ ປະ​ເພ​ນີ​ແຕກ​ຕ່າງ​ກັນ​ກ່ຽວ​ກັບ​ອາ​ຍຸ​ການ​ແຕ່ງ​ງານ​ເຊັ່ນ​ດຽວ​ກັນ​ກັບ​ການ​ແຍກ​ທາງ ແລະ ການ​ຢ່າ​ຮ້າງ​ກັນ. ຍິ່ງ​ໄປ ກວ່າ​ນັ້ນ, ຮູບ​ແບບ​ເລົ່າ​ນີ້​ກໍ່​ຍັງ​ໄດ້​ຮັບ​ອິດ​ທິ​ພົນ​ຈາກ​ບັນ​ຫາ​ການ​ຍົກ​ຍ້າຍ, ຄວາມ​ທຸກ, ສຸ​ຂະ​ພາບ ແລະ ບັນ​ຫາ ຄວາມ​ແຕກ​ຕ່າງ​ກັນ​ໃນ​ດ້ານ​ອາ​ຍຸ​ຍືນ​ສະ​ເລັ່ຍ.
ແຜນ​ທີ່ A ສະ​ແດງ​ໃຫ້​ເຫັນ​ວ່າ​ອັດ​ຕາ​ຕ່ຳ​ສຸດ​ຂອງ​ການ​ສົມ​ລົດ​ແມ່ນ​ມີ​ຢູ່​ໃນ​ນະ​ຄອນ​ຫລວງ​ວຽງ​ຈັນ, ແລະ ແຂວງ ຫລວງ​ນ້ຳ​ທາ ໂດຍ​ສະ​ເພາະ​ຢ່າງ​ຍິ່ງ​ກໍ່​ແມ່ນ​ຢູ່​ຕາມ​ແລວ​ຊາຍ​ແດນ​ແຂວງ ແລະ ໃນ​ທິດ​ຕາ​ເວັນ​ຕົກ​ຂອງ​ແຂວງ​ພາກ ກາງ ແລະ ພາກ​ໃຕ້​ສະ​ເພາະ​ກໍ່​ແມ່ນ​ໃນ​ເຂດ​ຈັດ​ສັນ​ລຽບ​ຕາມ​ຝັ່ງ​ແມ່​ນ້ຳ. ສວ່ນ​ໃນ​ເຂດ​ຕົວ​ເມືອງ​ປະ​ກົດ​ການ​ອັນ​ນີ້ ສາ​ມາດ​ທີ່​ຈະ​ອະ​ທິ​ບາຍ​ໄດ້​ຈາກ​ປະ​ເພ​ນີ​ທີ່​ມີ​ການ​ປ່ຽນ​ແປງ, ແຕ່​ສິ່ງ​ທີ່​ເປັນ​ຕາ​ໜ້າ​ສົນ​ໃຈ​ເຫັນ​ວ່າ​ໃນ​ເຂດ​ຊົນ​ນະ​ບົດ​ປະ​ກົດ​ການ​ອັນ​ນີ້​ມີ​ຄວາມ​ກ່ຽວ​ພັນ​ກັບ​ຄວາມ​ບໍ່​ສົມ​ດູນ​ຂອງ​ອັດ​ຕາ​ສ່ວນ​ທາງ​ເພດ, ຕົວ​ຢ່າງ​ຢູ່​ແຂວງ​ອຸ​ດົມ​ໄຊ ແລະ ບໍ່​ແກ້ວ ແລະ ເຂດ​ໃກ້​ຄຽງ​ກັບ​ເມືອງ​ໄຊ​ສົມ​ບູນ, ເພາະ​ສະ​ນັ້ນ​ມັນ​ອາດ​ເປັນ​ໄປ​ໄດ້​ທີ່​ປະ​ກົດ​ການ​ອັນ​ນີ້​ຈະ​ມີ​ການ​ຕິດ​ພັນ​ກັບ​ການ​ຍົກ​ຍ້າຍ. ຄວນ​ໃສ່​ໃຈ​ວ່າ​ໃນ​ສັງ​ຄົມ​ສ່ວນ​ຫຼາຍ​ນັ້ນ​ການ​ແຕ່ງ​ງານ​ເປັນ​ການ​ສ້າງ​ຜະ​ໜັງ​ທີ່​ຊ່ວຍ​ຮັກ​ສາ​ຊາດ​ໃຫ້​ເປັນ​ອັນ​ນຶ່ງ​ອັນ​ດຽວ. ໂດຍ​ສະ​ເພາະ​ໃນ​ສັງ​ຄົມ​ຊົນ​ນະ​ບົດ, ຄວາມ​ຜູກ​ພັນ​ຂອງ​ຄອບ​ຄົວ​ທີ່​ເໜືອ​ໄປ​ກວ່າ ຫົວ​ໜ່ວຍ​ຂັ້ນ​ພື້ນ​ຖານ​ຂອງ​ຄູ່​ຜົວ​ເມັຍ​ນັ້ນ​ສ້າງ​ເຄືອ​ຂ່າຍ​ຂອງ​ຄວາມ​ສາ​ມັກ​ຄີ​ທີ່​ຈຳ​ເປັນ​ໃຫ້​ແກ່​ຄົນ​ເຮົາ​ເພື່ອ​ດຳ​ເນີນ ການ​ກັບ​ບັນ​ຫາ​ຊີ​ວິດ​ປະ​ຈຳ​ວັນ ແລະ ບັນ​ຫາ​ຄວາມ​ທຸກ​ຍາກ​ທີ່​ເກີດ​ຂຶ້ນ​ຈາກ​ອຸ​ບັດ​ຕິ​ເຫດ​ຕ່າງໆ, ໄພ​ພິ​ບັດ​ທຳ​ມະ​ຊາດ, ຄວາມ​ເຈັບ​ໄຂ້​ໄດ້​ປ່ວຍ ແລະ ຄວາມ​ຕາຍ. ຄວາມ​ສາ​ມັກ​ຄີ​ຂອງ​ຫົວ​ໜ່ວຍ​ສັງ​ຄົມ​ນີ້ ມັນ​ແມ່ນ​ຕົວ​ຊີ້​ບອກ​ສຳ​ຄັນ​ຂອງ​ຄວາມ​ເຂັ້ມ​ແຂງ ຂອງ​ກຸ່ມ​ຕ່າງໆ ແລະ ຄວາມ​ເຂັ້ມ​ແຂງ​ຂອງ​ຊຸມ​ຊົນ ແລະ ດ້ວຍ​ເຫດ​ນັ້ນ​ມັນ​ຈຶ່ງ​ມີ​ຄວາມ ສຳ​ຄັນ​ຕໍ່​ກາ​ນວາງ​ແຜນ​ການ​ກ່ຽວ​ກັບ​ຄອບ​ຄົວ ແລະ ການ​ຕັດ​ສິນ​ໃຈ​ດ້ານ​ນະ​ໂຍ​ບາຍ​ຕ່າງໆ.
ແຜນ​ທີ່ B ສະ​ແດງ​ໃຫ້​ເຫັນ​ວ່າ​ອັດ​ຕາ​ສ່ວນ​ສູງ​ສຸດ​ຂອງ​ພົນ​ລະ​ເມືອງ​ທີ່​ເປັນ​ໝ້າຍ ຄື ສູງ​ກວ່າ 10% ນັ້ນ​ແມ່ນ​ພົບ​ເຫັນ​ຢູ່​ໃນ​ເຂດ​ພູ​ສູງ​ໃນ​ເຂດ​ພາກ​ເໜືອ​ຂອງ​ປະ​ເທດ ແລະ ໃນ​ແຂວງ​ພາກ​ໃຕ້​ຄື​ແຂວງ​ສາ​ລະ​ວັນ, ເຊ​ກອງ ແລະ    ອັດ​ຕະ​ປື. ອັດ​ຕາ​ສ່ວນ​ພົນ​ລະ​ເມືອງ​ເປັນ​ໝ້າຍ​ໃນ​ນະ​ຄອນ​ຫລວງ​ວຽງ​ຈັນ ແລະ ແຂວງ​ໄຊ​ຍະ​ບູ​ລີ​ແມ່ນ​ມີ​ຕ່ຳ​ຫຼາຍ. ພວກ​ເຮົາ​ສາ​ມາດ​ສົມ​ມຸດ​ຖານ​ໄດ້​ວ່າ​ມັນ​ມີ​ສາຍ​ພົວ​ພັນ​ສະ​ໜິດ​ແໜ້ນ​ລະ​ຫວ່າງ​ສະ​ຖາ​ນະ​ພາບ​ດ້ານ​ສຸ​ຂະ​ພາບ​ຂອງ​ພົນ​ລະ​ເມືອງ​ຜູ້​ໃຫຍ່ ແລະ ເງື່ອນ​ໄຂ​ຊີ​ວິດ​ການ​ເປັນ​ຢູ່​ລວມ, ເຊັ່ນ​ດຽວ​ກັນ​ກັບ​ການ​ມີ​ໂອ​ກາດ​ເຂົ້າ​ເຖິງ​ການ​ບໍ​ລິ​ການ​ດ້ານ​ສຸ​ຂະ​ພາບ ຊຶ່ງ​ສ່ວນ​ໃຫຍ່​ກໍ່​ຊອກ​ຫາ​ການ​ບໍ​ລິ​ການ​ນັ້ນ​ໄດ້​ຕາມ​ຊາຍ​ແດນ​ຝັ່ງ​ໄທ. ໃນ​ທີ່​ສຸດ, ອາດ​ເປັນ​ໄປ​ໄດ້​ທີ່​ວ່າ ອັດ​ຕາ​ພົນ​ລະ​ເມືອງ​ທີ່​ເປັນ​ໝ້າຍ​ຍັງ​ມີ​ສູງ​ຢູ່​ໃນ​ເຂດ​ທີ່​ໄດ້​ຮັບ​ຜົນ​ກະ​ທົບ​ຈາກ​ສົງ​ຄາມ​ໃນ​ເມື່ອ​ກ່ອນ ເຖິງ​ແມ່ນ​ວ່າ​ສົງ​ຄາມ​ນັ້ນ​ຈະ​ຜ່ານ​ໄປ​ເຖິງ 30 ປີ​ແລ້ວ.
ແຜນ​ທີ່ C ສະ​ແດງ​ໃຫ້​ເຫັນ​ພາບ​ການ​ລວມ​ຕົວ​ກັນ​ສູງ​ແບບ​ມີ​ໄລ​ຍະ​ຫວ່າງ​ຂອງ​ພົນ​ລະ​ເມືອງ​ໂສດ​ໃນ​ເມືອງ​ໄຊ​ສົມ​ບູນ, ເຂດ​ຕົວ​ເມືອງ ແລະ ເລາະ​ລຽບ​ຕາມ​ແຄມ​ແມ່​ນ້ຳ​ຂອງ. ເຫດ​ຜົນ​ສ່ວນ​ໜຶ່ງ​ກໍ່​ອາດ​ແມ່ນ​ຍ້ອນ​ມາ​ຈາກ​ການ​ມີ​ໜ້າ​ຂອງ​ຊາວ​ໜຸ່ມ ແລະ ເຍົາ​ວະ​ຊົນ​ກວມ​ອັດ​ຕາ​ສ່ວນ​ສູງ, ຊາວ​ໜຸ່ມ ແລະ ເຍົາ​ວະ​ຊົນ​ຫຼາຍ​ຄົນ​ໄດ້​ຍົກ​ຍ້າຍ​ມາ​ຈາກ​ທ້ອງ​ຖິ່ນ​ຊົນ​ນະ​ບົດ​ເພື່ອ​ຊອກ​ເຮັດ​ວຽກ​ໃນ​ຕົວ​ເມືອງ​ໃຫຍ່ ຫຼື ໃນ​ເຂດ​ຊົນ​ນະ​ບົດ​ສະ​ເພາະ​ໃດ​ນຶ່ງ (ບໍ່​ແຮ່, ພະ​ນັກ​ງານ​ລັດ, ແລະ​ອື່ນໆ).
ແຜນ​ທີ່ D ສະ​ແດງ​ໃຫ້​ເຫັນ​ການ​ແຈກ​ຢາຍ​ຂອງ​ຜູ້​ທີ່​ຢ່າ​ຮ້າງ. ໃນ​ນັ້ນ​ເຫັນ​ວ່າ​ລະ​ຫວ່າງ​ຕົວ​ເມືອງ ແລະ ຊົນ​ນະ​ບົດ ແລະ ຢູ່​ພາຍ​ໃນ​ຊົນ​ນະ​ບົດ​ເອງ​ແມ່ນ​ມີ​ຮູບ​ແບບ​ຄວາມ​ແຕກ​ຕ່າງ​ກັນ​ທີ່​ເຫັນ​ໄດ້​ຢ່າງ​ຈະ​ແຈ້ງ. ຄວາມ​ແຕກ​ຕ່າງ​ກັນ​ໃນ​ເຂດ​ຊົນ​ນະ​ບົດ ແລະ ຕົວ​ເມືອງ ອາດ​ມີ​ສ່ວນ​ກ່ຽວ​ພັນ​ກັບ​ກຸ່ມ​ຊົນ​ເຜົ່າ​ຜູ້​ທີ່​ມີ​ຂະ​ນົບ​ທຳ​ນຽມ​ປະ​ເພ​ນີ​ການ​ຢ່າ​ຮ້າງ ທີ່​ແຕກ​ຕ່າງ​ກັນ. ໃນ​ເຂດ​ຊົນ​ເຜົ່າ​ການ​ແຕ່ງ​ງານ​ສ່ວນ​ຫຼາຍ​ແລ້ວ​ມັກ​ຈະ​ມີ​ພິ​ທີ​ກຳ​ການ​ແຕ່ງ​ງານ​ດ້ວຍ​ການ​ປະ​ກາດ​ຢູ່​ຕໍ່​ໜ້າ​ຜູ້​ຫລັກ​ຜູ້​ໃຫຍ່​ຂອງ​ບ້ານ ແລະ ຢ່າ​ຮ້າງ​ໃນ​ລັກ​ສະ​ນະ​ບໍ່​ເປັນ​ທາງ​ການ​ດ້ວຍ​ການ​ແຈ້ງ​ປະ​ກາດ​ແບບ​ປາກ​ເປົ່າ. ການ​ເບິ່ງ​ແຍງ​ລູກ​ເຕົ້າ​ຈື່ງ​ຕົກ​ເປັນ​ພາ​ລະ​ຂອງ​ພໍ່​ເຖົ້າ​ແມ່​ເຖົ້າ ແລະ ສະ​ມາ​ຊິກ​ຜູ້​ອື່ນໆ ໃນ​ຄອບ​ຄົວ.
 


ຖ້າຫາກທ່ານຕ້ອງການແຜນທີ່ ທີ່ມີ
ຄວາມລະອຽດສູງ, ກະລຸນາດາວໂຫຼດຈາກ PDF